Grupa niezwykle ważnych białek

Podobnie ochronne funkcje pełni grupa niezwykle ważnych białek – in-hibitorów enzymów proteolitycznych, do których zalicza się a-l-antychymotryp- synę, a-l-antytrypsynę (PI) i inne inhibitory proteinaz serynowych, w tym ela- staz i kolagenaz. Inhibitory proteaz nie tylko chronią przed autodestrukq‘ą tkanek, uszkodzeniem kolagenu i elastyny, ale pośrednio wywierają wpływ regulacyjny niekiedy na odległe komórki (11). Ukazały się na przykład doniesienia, że elastaza pobudza komórki nabłonka oskrzeli do wydzielania niektórych cytokin, jak np. IL-8 (14), a inhibitory proteaz znoszą to zjawisko. Interleukina 8 działa pobudzająco i chemotaktycznie na neutrofile, powoduje ich napływanie do tkanek i adherencję wraz z wydzielaniem szeregu substancji aktywnych biologicznie. W szeregu doświadczeń in vitro wykazano, że antyproteazy mogą hamować transdukcję sygnału pobudzenia zarówno w neutrofilach, jak i limfocytach (5,17), co ma istotne znaczenie immunoregulacyjne i przeciwzapalne.

Niedobór a-l-antytrypsyny występuje u noworodków z częstością 1:15-0-0, u dorosłych zaś od 1:35-0-0 do 1:167-0 (7). a-l-antytrypsyna hamuje trypsynę, ka- tepsynę G, plazminę, trombinę, kalikreinę, plazminogen, elastazę neutrofilową. Geny kontrolujące wytwarzanie inhibitora PI zlokalizowano na chromosomie 14. Ich dziedziczenie jest kodominantne, do niedawna udokumentowano istnienie 75 allelicznych wariantów tych genów. Udowodniono, że stężenia PI poniżej 8-0 mg/dl stwarzają ryzyko wystąpienia rozedmy płuc (7). PI pochodzi z osocza, natomiast miejscowo, przez wydzielnicze komórki oskrzeli i oskrzelików, wytwarzany jest inhibitor proteaz leukocytamych (ALP) (9). ALP w tkankach łączy się z włóknami elastyny i znosi działanie elastazy. Jego stężenie narasta w osoczu chorych w przebiegu zapaleń płuc i nawet proponuje się uznanie go za wskaźnik ciężkości choroby (6).